سنگی گوشه کلیه‌تان جا خوش کرده است اما راهی جز تحمل ندارید و مجبورید از درد به خود بپیچید، زیرا باید صبر کنید تا دفع شوند. با این حال خیلی از افرادی که مستعد گرفتن سنگ کلیه هستند فکر می‌کنند تنها راه این است که بگذارند سنگ‌ها خودشان راه‌شان را پیدا کنند و دفع شوند.
در صورتی که سنگ‌ها اندازه و جنس‌های مختلفی دارند، با این حال اگر کلیه‌های سنگ‌سازی دارید یا اینکه سنگ کلیه یک مشکل ارثی در خانواده شماست اما آشنایی با این مشکل ندارید بهتر است این مطلب را با دقت بخوانید.
سنگ کلیه و شرایط آب‌و‌هوایی محل زندگی
سنگ کلیه بیشتر در افرادی دیده می‌شود که در نواحی گرم و خشک زندگی می‌کنند، چراکه
تعریق در این نواحی زیاد و ادرار غلیظ است. اما این گفته به این معنا نیست که در
آب‌و‌هوا‌های دیگر مثل مرطوب، سرد و... این بیماری در افراد دیده نشود؛ چه بسا
کسانی که در مناطق مرطوب یا سردسیر زندگی می‌کنند هم دچار مشکل سنگ‌سازی در کلیه
می‌شوند.
پس می‌توان به این نتیجه رسید که فقط عوامل محیطی و اکتسابی باعث به‌وجود آمدن سنگ در کلیه نمی‌شوند بلکه مسئله ژنتیک و بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت، فشارخون، عفونت‌های مکرر ادراری و عدم داشتن یک سبک زندگی درست هم در بروز این اتفاق یا سنگ‌سازی در کلیه دخیل هستند.
انواع سنگ کلیه
سنگ کلیه ذرات کوچک و سختی است که در یک یا هر دو کلیه تشکیل می‌شود و گاهی به
داخل حالب‌ها (لوله‌های عضلانی باریکی که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌کنند)
انتقال پیدا می‌کند. سنگ کلیه از نظر اندازه از یک دانه شن تا حدود یک توپ گلف
متغیر است و ممکن است منفرد یا متعدد باشد.
برای دسته‌بندی انواع سنگ‌ها باید به ماده‌ای که هسته اصلی سنگ را در کلیه تشکیل داده است، توجه کنیم. اما به‌‌دلیل برخی مشکلات مثل کم‌آبی، مشکلات متابولیکی (سوخت‌و‌ساز بدن قادر به دفع مواد نیست)، مشکلات زمینه‌ای کلیه و... باعث می‌شود کریستال‌ها حالت تبلور پیدا کنند و باعث به‌وجود آمدن سنگ در کلیه شوند. سنگ‌ها ممکن است از نوع اسیدفوریک، کلسیم فسفات، اگزالات و انواع مختلف دیگر باشند.
دسته‌بندی سنگ‌های کلیه بر اساس اندازه
سنگ‌های کلیه به طرق مختلف دسته‌بندی می‌شوند، یکی از این دسته‌بندی‌ها از لحاظ
سایز است. اندازه سنگ‌ها به زیر 5میلی‌متر، بین 5 تا 10میلی‌متر، بین 10 تا 20میلی‌متر
و 20میلی‌متر به بالا تقسیم می‌شوند. براساس اندازه سنگ، پزشک متخصص تصمیم می‌گیرد
برای درمان چه اقداماتی را انجام دهد.
سنگ‌های زیر ۵ میلی‌متر به راحتی قابل
تشخیص نیستند
سنگ‌های زیر 5 میلی متر به‌راحتی در سونوگرافی‌ها قابل
تشخیص نیستند. مواقعی هم پیش آمده که فرد سونوگرافی انجام می‌دهد و در جواب نشان
داده می‌شود که در کلیه‌اش چند عدد سنگ زیر 2 یا 3 میلی‌متری وجود دارد؛ اما وقتی
با بیمار صحبت می‌کنیم، شخص هیچ اشاره‌ای به علائم داشتن سنگ از‌جمله درد، مشکلات
دفع ادرار، تب و... نمی‌کند.
با این حال نمی‌توان خیلی به این مورد یعنی سونوگرافی در سنگ‌های زیر 5میلی‌متری در تشخیص، استناد کنیم؛ چراکه ممکن است چربی را در سونوگرافی به جای سنگ تشخیص دهیم. به بیان ساده‌تر چربی حالتی را در سونوگرافی ایجاد می‌کند که تقریبا برابر با سنگ‌هایی است که در این ابعاد در کلیه ممکن است به‌وجود بیاید. بنابراین برای اینکه مطمئن شویم سونوگرافی در تشخیص سنگ به‌درستی عمل کرده است باید علائم و سبک زندگی فرد بیمار مورد‌بررسی قرار گیرد، به‌خصوص اگر شخص شغل بسیار مهم و پرخطری داشته باشد مثل خلبان‌ها در این مواقع سی‌تی‌اسکن بدون تزریق تجویز می‌شود.
اگر در این مرحله وجود سنگ تایید شد، باید اقدامات لازم انجام شود. اما بهتر است بدانید که سنگ‌های زیر 5میلی‌متر اگر در جای مناسبی از کلیه قرار داشته باشند، قادرند خود به خود و بدون هیچ اقدام خاصی از‌جمله حمایت درمانی دفع شوند. فقط کافی است افراد در طول روز بین 5/2 تا 3 لیتر (10 تا 11لیوان آب) آب بنوشند. اما در شغل‌های مهم و پرخطر مثل خلبانان، جراحان، آتش‌نشان‌ها و... حتی اگر سنگ کلیه علائمی نداشته باشد باید با کمک دارو‌درمانی و سنگ‌شکن خارج از اندامی از بین بروند.
سنگ‌های ۵ تا ۱۰
میلی‌متری به سنگ‌شکن نیاز پیدا می‌کنید
سنگ‌های 5 تا 10میلی‌متری کاندیداهای بسیار خوبی برای
سنگ‌شکن‌های خارج از اندامی هستند. در این موارد براساس جایگاه سنگ، برای بیمار
سونوگرافی و یک عکس رنگی از طرف پزشک تجویز می‌شود تا مشخص شود بیمار مشکل دیگری
نداشته باشد. اگر موانعی وجود نداشته باشد روش سنگ‌شکن انجام می‌شود. گاهی این سنگ‌ها
ممکن است به‌علت بزرگی‌شان در مسیر حالب (مسیری که کلیه را به مثانه مرتبط می‌کند)
گیر کنند.
اگر دچار این مشکل شوند و در قسمت فوقانی و میانی حالب باشند، در این موارد اگر سنگ زیر 10میل باشد از روش سنگ‌شکن استفاده می‌کنیم. اما اگر در قسمت تحتانی قرار داشته باشند دیگر روش سنگ‌شکن پاسخگو نیست و باید از وسیله دیگری به‌نام یورت اسکوپ استفاده کنیم. در این روش دوربین کوچکی از طریق مجاری وارد حالب می‌شود و سنگ مورد هدف قرار می‌گیرد و سپس با امواج صوتی و لیزر سنگ را خرد کرده و قطعاتش را از کلیه خارج می‌کنند.
سنگ‌های ۱۰ تا ۲۰
میلی‌متری جراحی بسته را امتحان کنید
درمورد سنگ‌های بالای 10 تا 20 میلی‌متری نظرات مختلفی وجود دارد؛ یکی از روش‌های
درمانی در این مواقع استفاده از روش سنگ‌شکن است، البته به‌شرط آنکه بیمار کلیه خوبی
داشته باشد و بتواند سنگ‌های خرد شده را از طریق ادرار دفع کند. البته بهتر از روش
سنگ‌شکن، روش دیگری به اسم پی‌سی‌ان‌ال (جراحی بسته کلیه از طریق پوست) وجود دارد.
از طریق پوست به کمک یک وسیله استوانه‌ای (به اندازه لوله خودکار) راه را به سمت سنگ باز می‌کنیم و وارد کلیه می‌شویم. در این مرحله به کمک این دستگاه سنگ را خرد می‌کنیم و قطعاتش را با گیره مخصوص از بدن خارج می‌کنیم، کل پروسه عمل زیر اشعه ایکس انجام می‌شود. این جدیدترین تکنیک برای خروج سنگ‌ها از کلیه است، البته به شرط آنکه فرد کاندیدای مناسبی برای این عمل باشد.
سنگ‌های بزرگ‌تر از 20 میلی‌متر نیاز به جراحی باز دارید
سنگ‌های بزرگ‌تر از 20میل سنگ‌های عفونی‌اند که به سنگ‌های
شاخ گوزنی معروف هستند. دو روش بیشتر برای درمان این دسته از سنگ‌ها وجود ندارد؛
یکی از روش‌ها پی‌سی‌ان‌ال است که ممکن است طی دو مرحله انجام شود. درمان دیگر
آنتروپیک است. در این روش کلیه را باز و سنگ‌ها را خارج می‌کنیم و محل را تمیز و
کلیه را دوباره می‌بندیم.
چگونه بفهمیم سنگ کلیه داریم؟
سنگ بر‌حسب قرار گرفتنش در محل می‌تواند علائم متفاوتی
داشته باشد. اگر سنگ در کلیه و ساکن باشد احتمال دارد فرد علائمی را احساس نکند.
برای همین می‌توان گفت عدم وجود علامت نشان‌دهنده این نیست که فرد در کلیه‌اش سنگی
وجود ندارد. نکته دیگر این است که هرچه سنگ‌ها ریزتر باشند، شانس تحرک‌شان بیشتر
است و ممکن است بیمار احساس درد در ناحیه کلیه داشته باشد. اما وقتی سنگ حرکت کند
هرچه به سمت قسمت پایینی بدن بیاید، درد هم همراه آن در قسمت‌های دیگر بدن منتشر
می‌شود. به‌عنوان مثال سنگ اگر به نیمه‌های حالب برسد، ممکن است در ناحیه ناف یا
پهلو به سمت ناف فرد احساس درد کند. اگر سنگ به سمت مثانه برود در خانم‌ها درد
بیشتر در ناحیه لبیالا احساس می‌شود.
متن کامل مقاله در وبسایت نوآورد قابل مشاهده می باشد.